Zbulohet se si një memorie fiksohet në kokë, duke kaluar nga një kujtesë kalimtare në atë afatgjatë: ky kalim delikat varet nga një strukturë nervore e quajtur talamus – një strukturë në qendër të trurit që transmeton informacion nga jashtë.
I bërë i njohur në revistën Cell, është zbulimi i Priya Rajasethupathy nga Universiteti Rockefeller në Nju Jork.
Rajasethupathy studioi aktivitetin e trurit të dhjetëra minjve që lundronin në labirint. Kur talamusi i minjve u stimulua ndërsa ata po mësonin rrugën e duhur në labirint, kafshët ishin në gjendje ta mbanin mend atë rrugë edhe disa javë më vonë.
Pa këtë stimulim, kafshët nuk janë në gjendje të kujtojnë mënyrën e duhur pas kaq shumë kohësh.
Formimi i kujtimeve është një proces shumë i ndërlikuar që përfshin kryesisht hipokampusin ku formohen kujtimet dhe korteksin ku ato ruhen për një kohë të gjatë. Atij i mungonte të kuptuarit se si ndodhi ky kalim stafetë midis hipokampusit dhe korteksit.
Për të vëzhguar formimin e kujtimeve në kohë reale, studiuesit përdorën një teknologji të re imazherie që bëri të mundur që të shihet njëkohësisht aktiviteti elektrik i neuroneve individuale në hipokampus, talamus dhe korteks.
Ata kombinuan imazhin e trurit me lojërat e labirintit. Pas përfundimit të trajnimit të labirintit, minjtë kishin rritur aktivitetin në talamus, duke sugjeruar për studiuesit se rajoni mund të luajë një rol të rëndësishëm në kujtesë.
Më pas studiuesit verifikuan rolin e talamusit në formimin e kujtimeve të qëndrueshme duke stimuluar ose frenuar aktivizimin e tyre. Doli që pas tre javësh, minjtë që morën stimulimin talamik ishin në gjendje të mbanin mend rrugën e tyre për të dalë nga labirinti.
Minjtë që ishin penguar nga aktivizimi i talamusit, nga ana tjetër, nuk ishin në gjendje të krijonin kujtime afatgjata për shtigjet e labirintit.
“Ky ishte një tregues shumë i qartë se talamusi është me të vërtetë i nevojshëm për të konsoliduar kujtimet afatgjata,” përfundon Rajasethupathy.
/ata.gov.al
